Mihrişah Sultan, Osmanlı tarihinin en dikkat çekici validelerinden biridir. III. Mustafa’nın eşi ve I. Abdülhamid’in annesi olarak saray hayatında derin izler bırakmıştır. Hem siyasi hem de sosyal etkisiyle tanınan Mihrişah Sultan, hayırseverliği ve sanata verdiği değerle öne çıkmıştır. Bu yazıda Mihrişah Sultan’ın hayatı, eserleri ve Osmanlı sıyasetindeki yeri detaylı şekilde ele alınacaktır.
Erken Yaşamı ve Saraya Girişi
Mihrişah Sultan’ın asıl adı Agnes idi ve 18. yüzyılda Kafkasya kökenli bir aileden geldiği düşünülmektedir. Genç yaşta Osmanlı sarayına getirilerek burada iyi bir eğitim aldı. Güzelliği ve zekâsı sayesinde III. Mustafa’nın dikkatini çekti ve onunla evlenerek haseki sultan unvanını kazandı. Bu evlilikten 1774 yılında I. Abdülhamid doğdu.
Valide Sultanlık Dönemi
I. Abdülhamid’in 1789 yılında tahta çıkmasıyla birlikte Mihrişah Sultan, valide sultan oldu. Bu konum ona Osmanlı sarayında önemli bir siyasi ve sosyal güc kazandırdı. Valide sultanlığı döneminde oğlu ile yakın ilişkiler kurdu ve zaman zaman siyasi meselelerde etkili oldu.
Hayır Eserleri ve Mimari Katkıları
Özellikle hayır işleriyle tanındı. İstanbul’da çeşitli cami, sebil, şifahane ve şüdyümehaneler inşa ettirdi. Eyüp’te yer alan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi, Osmanlı mimarisinin önemli örneklerinden biridir. Aynı zamanda sanata olan ilgisiyle de bilinir; minyatür, hat ve tezhip sanatlarına destek vermiştir.
Ölümü ve Mirası
1805 yılında hayata gözlerini yuman Mihrişah Sultan, Eyüp’teki kendi adını taşıyan türbesine defnedildi. Arkasında, Osmanlı kadın tarihine damga vuran bir miras bıraktı. Sanata ve eğitime verdiği destek, yüzlerce yıl boyunca etkisini sürdürdü.
